ΛΥΚΕ, ΛΥΚΕ ΕΙΣΑΙ ΕΔΩ;
ΑΠΟΛΕΣΘΕΝΤΑ Α Ν Τ Ι Κ Ε Ι Μ Ε Ν Α
Ελάτε να δείτε τη συνέχεια στην πρώτη ταινία που ξεκινά την φετινή κινηματογραφική λέσχη στο Γαλλικό Ινστιτούτο, την Παρασκευή 5 Οκτωβρίου, στις 19.30. Οι Ναταλί Μπάυ, Ματίλντ Σενιά και Οντρέ Τοτού συναντώνται στην ταινία Vénus Beauté της Τόνι Μάρσαλ, όπου το σενάριο υπογράφει ο Ζακ Οντιάρ, που θα ξαναβρούμε στις προσεχείς ταινίες ως σκηνοθέτη πλέον. ( με ελληνικούς υπότιτλους και δωρεάν είσοδο για το κοινό ).
Ειρήνη Τσαπακίδου
Πολιτιστική Υπηρεσία Γαλλικού Ινστιτούτου Θεσσαλονίκης
ΚΥΒΕΡΝΗΣΑΤΕ, ΚΑΗΚΑΜΕ, ΦΥΓΕΤΕ!!! Αυτό γράφουν οι Πράσινοι Οικολόγοι στο μεγάλο πανό στα εγκαίνια της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης.
Χάρηκα πολύ, Αλέξανδρε Γεωργόπουλε, που τα είπαμε μετά από καιρό. Σου ξαναθυμίζω το παρακάτω κείμενο από το περιοδικό "ΑΡΝΟΥΜΑΙ" (Φθινόπωρο 1991):
Ίσως οι λέξεις να έχουν χάσει εντελώς το νόημα τους. Ίσως οι έννοιες να έχουν ξεφτιλιστεί ακολουθώντας τη μοίρα των αποσυνθεμένων αξιών της δεκαετίας μας. Η θρυμματισμένη συλλογικότητα μετατρέπεται σε μάζα, οι μάζες αναζητούν την εκτόνωση. Η εκτόνωση εκφράζεται μέσα απ' τα φαντάσματα του παρελθόντος και την αναβίωση των εθνικισμών.
ΟΛΕΣ ΟΙ εθνικές ιδεολογίες θέλουν την επέκταση και την αιτιολογούν με τον πολλαπλασιασμό. Διεκδικούν την ανωτερότητα, πλάθουν οράματα και προπαγανδίζουν το μεγαλείο του έθνους. Ένα παράξενο μίγμα "ηθικών και κτηνωδών ισχυρισμών". Οι άλλες ιδεολογίες αισθάνονται ότι απειλούνται και μέσα στο φόβο τους βλέπουν μόνο την απειλή και τη μεγενθύνουν.
Η ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ του "τουρκικού κινδύνου" συμπληρώνεται από την "απειλή των Σκοπίων", τις θεωρίες περί "μουσουλμανικού τόξου" που μας περικυκλώνει , τις φοβίες για κατάρρευση του ελληνοβουλγαρικού άξονα, τους επικύνδυνους εναγκαλισμούς με το σέρβικο μεγαλοϊδεατισμό.
ΟΣΟΙ ΠΡΟΣΠΑΘΟΥΝ να προσεγγίσουν ψύχραιμα τα νέα δεδομένα, να αντεπιτεθούν στον αναπτυσσόμενο νεο-εθνικισμό με επιχειρήματα, με προτάσεις φιλίας, με οράματα νιώθουν ολοένα και πιο μοναχικά. Στην ώρα της κρίσης η συντριπτική πλειοψηφία των ήσυχων νοικοκυραίων και των απείθαρχων εργαζομένων θα πιαστούν από ψεύτικα ιδανικά και την επίσημη προπαγάνδα για να πολεμήσουν. Χωρίς να ξέρουν τι. Θα ματοκυλιστούν υπερασπίζοντας τις χιλιοτρυπημένες σημαίες του έθνους και της θρησκείας, όπως αιώνες τώρα. Γιατί στους πολέμους οι εθνικές θρησκείες γίνονται επίκαιρες. Και χωρίζουν πανομοιότυπους ανθρώπους , που ψάχνουν μια φαντασιακή ταύτιση μ' 'ενα ευρύτερο σύνολο. Στο εσωτερικό της μάζας -λέει ο Κανέτι- βασιλεύει η ισότητα. Τα μαζικά σύμβολα ενώνουν επιδιώκοντας πυκνότητα, αύξηση και άνοιγμα σ' 'ενα απροσδιόριστο μέλλον, στο άπειρο. Μια εκπληκτική συνοχή εξαφανίζει τις διαφορές εσωτερικά, μεγενθύνει αυτές του "αντιπάλου" και εκφορτίζεται σε μια κατεύθυνση κοινή, που τη χρειάζεται όσο τίποτα.
ΑΥΤΗ ΕΙΝΑΙ η ψυχολογία των λαών που βγαίνουν από τον λήθαργο της κομμουνιστικής δεσποτείας, που πιάνονται από τις χίμαιρες των "παραδοσιακών αξιών" για να μπορέσουν να συνεχίσουν να υπάρχουν. Μισοκακόμοιροι και αγκυλωμένοι , αποτελούν ακόμα μάζα που ψάχνει διέξοδο και στο πέρασμα της ανοίγει και την πόρτα του τρελοκομείου.
ΤΟ ΑΥΓΟ ΤΟΥ ΦΙΔΙΟΥ νιώθει πως η ώρα του φθάνει. Ξεχασμένοι βασιλιάδες ανασύρονται απ' τη σκόνη του παρελθόντος, τα παυλοφικά εθνικιστικά σύνδρομα των "γειτόνων" αρχίζουν να λειτουργούν και το δόγμα "ο εχθρός του εχθρού μου είναι φίλος μου" καθοδηγεί τις κρατικές πολιτικές.
Η ΩΡΑ της γενικευμένης παραφροσύνης πλησιάζει. Η καλλιέργεια της βίαιης κουλτούρας , η καταπίεση των μειονοτήτων , η παραβίαση των δημοκρατικών και ανθρωπίνων δικαιωμάτων , η συντριβή του διαφορετικού στην κρατική πολιτική και την κοινωνική καθημερινότητα έχουν εκπληρώσει το εθνικό τους "χρέος". Ο εχθρός που ήταν διαρκώς παρών στη συνείδηση των ανθρώπων , τώρα παίρνει σάρκα και οστά. Τα μεγάλα μαχαίρια ακονίζονται και δύσκολα θα ξαναμπούν στη θήκη τους.
ΤΑ ΣΥΝΟΡΑ των χωρών έχουν για τους πολλούς μεγαλύτερη σημασία από το περιεχόμενο τους.Η οικοδόμηση ενός οικολογικού μέλλοντος σε μια άλλη κοιωνική προοπτική μοιάζει θέση ουτοπική , γιατί το μέλλον αυτό μπορεί να μην υπάρξει και ποτέ. Όχι απ' την πυρηνική αναμέτρηση , που φτάνει στο τέλος της σ' αυτή τη φάση. Αλλά από την καθημερινή φθορά της ζωής, της φύσης, του πλανήτη.
ΕΙΝΑΙ Ο ΠΟΛΕΜΟΣ που συνεχίζεται εδώ και 10ετίες. Ένας πόλεμος που απαιτεί τη δική μας άρνηση , πολλά μικρά και μεγάλα "αρνούμαι".
ΑΣ ΜΗΝ ΥΠΟΛΟΓΙΖΟΥΝ πια σε μας. Και ευχόμαστε να μην χρειαστεί να τους το αποδείξουμε...
ΝΑ ΚΑΤΑΡΓΗΘΕΙ Η ΚΑΤΑΠΤΥΣΤΗ ΤΡΟΠΟΛΟΓΙΑ ΡΑΜΑ (άρθρο 32)!
(Έγινα κοινωνός της είδησης χάρη στην αρθρογράφο του Αγγελιοφόρου, Χριστίνα Χρυσοστομίδου)
Μια 40χρονη δασκάλα από την Ολλανδία μαθαίνει πως πάσχει από καρκίνο. Κάθε προσπάθεια θεραπείας και αποκατάστασης της υγείας της έχει ατονήσει. Μια ολόκληρη εβδομάδα της δίνουν οι γιατροί για να ζήσει. Η δασκάλα το γνωρίζει και διακόπτει την εργασία της. Η ζωή της προσμετράται σε μερικά 24ωρα. Μέσα σε αυτά θα πρέπει να παραδώσει το τελευταίο της μάθημα. Μέσα σε αυτό το χρονικό διάστημα θα πρέπει να διατηρήσει την αξιοπρέπεια της. ’Ετσι αισθάνεται! Ζητάει από τον δάσκαλο φίλο της να την βοηθήσει. Συγκεντρώνει τους μαθητές και τους ανακοινώνει την τελευταία της επιθυμία. Τα εντεκάχρονα παιδιά την ακούν και συμφωνούν. Θα φτιάξουν το φέρετρο της κάτω από την καθοδήγηση του φίλου της. Εργάζονται πυρετωδώς και μέσα σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα κατασκευάζουν το φέρετρο. Το τοποθετούν στην μέση μιας αίθουσας. Λείπει μόνο το καπάκι που θα σκεπάσει την μελλοθάνατη δασκάλα. Αυτή νιώθει ευγνωμοσύνη και προσπαθεί να τα παρηγορήσει. Λέει πως ο τελευταίος προορισμός της είναι καλύτερος από τον κόσμο στον οποίο ζει. Τα παιδιά στενοχωριούνται που θα χάσουν την αγαπημένη τους δασκάλα αλλά αντλούν δύναμη και κουράγιο από αυτά που τους λέει. Την επισκέπτονται καθημερινά. Κατά βάθος όλοι ελπίζουν σε ένα θαύμα που θα διαψεύσει τις προβλέψεις των γιατρών. Μακάρι η δασκάλα να ανατρέψει όλες τις προγνώσεις που την θέλουν να πεθαίνει σε λίγα 24ωρα. Μακάρι γιατί στα στερνά της μας παραδίδει το καλύτερο μάθημα σε πείσμα των ειδικών που δεν φαίνεται να συμφωνούν για την πρωτοβουλία της. Αυτοί ισχυρίζονται πως τα μικρά παιδιά είναι ανώριμα και δεν μπορούν να διαχειριστούν την απώλεια. Εγώ λέω να σωπάσουν και να υποκλιθούν μπροστά στην μεγαλειώδη στάση της δασκάλας.
Υ.Γ 1 Η δασκάλα, αν οι γιατροί επαληθεύτηκαν στις προβλέψεις τους, έχει πεθάνει εδώ και αρκετό καιρό. Στις τελευταίες της στιγμές , μας δίδαξε την ουσία της Ποίησης. Είναι από τις ειδήσεις που με συγκλόνισαν!
Με τους δημοσιογράφους δεν είχε και τις καλύτερες των σχέσεων. Αρκετοί από αυτούς σχολίαζαν αρνητικά κάθε στοιχείο της συμπεριφοράς του. Αν και τον έβριζαν, αυτός τους αγαπούσε. Γνώριζε την απαιδευσιά τους σχετικά με την τέχνη του κινηματογράφου. Η ανηθικότητά τους ήταν… σε πρώτο πλάνο. Ο σκηνοθέτης αντιλαμβανόταν πολύ καλά τον τρόπο με τον οποίο προσπαθούσαν να χειραγωγήσουν την κοινή γνώμη. Απέκρυπταν συνειδητά πληροφορίες ή τις διοχέτευαν με τέτοιον τρόπο που σκορπούσαν σύγχυση και αμφιβολία στους κινηματογραφόφιλους. Αρκετές φορές ο Νικολαΐδης ένιωσε αυτές τις ανέντιμες στάσεις. Αναγκάστηκε να αναπτύξει τις προσωπικές του άμυνες. Όχι πολλές συνεντεύξεις που, παρεμπιπτόντως, τις θεωρούσε βαρετές. Μόνο οι απαραίτητες που θα γνωστοποιούσαν μια καινούρια του ταινία.
Ο Νικολαΐδης αρνιόταν επίμονα να παραδεχτεί πως αποτελούσε άνθρωπο του περιθωρίου. Αποκαλούσε τον εαυτό του «τσόγλανο» και σιχαινόταν τον ανταγωνισμό. Όποτε έβλεπε «αλογάκια να καλπάζουν» το έβαζε στα πόδια. Στις ταινίες του σκηνοθετούσε την ίδια τη ζωή του. Σαν να ήθελε να τραβήξει στα άκρα τα όρια της ύπαρξής του. Οι ήρωες που έπλαθε ήταν άνθρωποι που επιβίωναν επειδή υπερασπίζονταν με ένα πρωτόγνωρο πάθος τον προσωπικό τους χώρο . Οι φίλοι του και όλοι όσοι τον αγαπούσαν ήταν οι αποδέκτες της αγωνίας του. Οι ταινίες του ήταν βγαλμένες μέσα από μια αυθεντική οργή. Όταν τις τελείωνε αποστασιοποιούταν από αυτές. Σειρά είχαν οι κριτικοί που δεν εμβάθυναν και τις αντιμετώπιζαν επιφανειακά. Αν και πολυβραβευμένος, ήταν κατά των βραβείων που, όπως έλεγε, κλείνουν τα στόματα όλων όσοι υπερασπίζονται τον ανεξάρτητο κινηματογράφο. Αγαπούσε την παλιά γενιά σκηνοθετών με τους οποίους μοιραζόταν κοινές αντιλήψεις για τον κινηματογράφο. Θεωρούσε καλύτερο από αυτόν, τον Πανουσόπουλο, τον Ψαρά, τον Παναγιωτόπουλο και τον Τάσια. Δεν μασούσε τα λόγια του για τις «κοντές, άσχημες και ανέραστες σκηνοθέτριες» που ξεφτιλίζονταν για χρήματα. Τις χαρακτήριζε «εκνευριστικά ατάλαντες» και, όταν μιλούσε για αυτές, καταλάβαινες πως είχε συγκεκριμένα άτομα στο μυαλό του. Τις θεωρούσε υπεύθυνες για την παρακμή του ελληνικού κινηματογράφου.
Ο Νίκος Νικολαΐδης ήταν απόλυτος και σεβόταν κάποιες αρχές στη ζωή του. Του άρεσε να βλέπει όλες τις ταινίες του Τζέρυ Λιούις. Έδειχνε την ίδια σοβαρότητα τόσο στις καλές ταινίες όσο και στα «σκουπίδια». Παραδεχόταν πως είχε δει πολλές κακές ταινίες που όμως δεν τις απέρριπτε! Ήταν αθόρυβος και χαμηλών τόνων. Τα τελευταία χρόνια είχε τακτοποιήσει πολλές εκκρεμότητες μέσα του. Είχε καταφέρει, έτσι, να αποδυναμώσει το αίσθημα του φόβου. Σχεδόν τον είχε εξαλείψει από τη ζωή του.
Τον παρακολουθώ στην συνέντευξη που μεταδόθηκε εκτάκτως, χτες, στην ΕΤ1. Είναι γλυκύτατος. Μιλάει αργά αλλά δεν κομπιάζει. Οι κουβέντες του βγαίνουν σαν γάργαρο νερό που αναβλύζει από μια κρυφή πηγή. Κάνει ολιγόχρονες παύσεις. Το ακατάστατο βλέμμα του είναι σαν αντιπερισπασμός στην Απειλή για την οποία μιλούσε πάντα. Μετά τη συνέντευξη ακολουθεί η προβολή της ταινίας «Γλυκιά Συμμορία». Την ίδια ώρα, στα υπόλοιπα κανάλια της τηλεόρασης, η ομάδα των έξι πολιτικών αρχηγών πρωταγωνιστεί σε διαξιφισμούς και αλληλοκατηγορίες για τη νομή της εξουσίας. Όπως και να ‘χει, κάποιος θα μας κυβερνήσει. Σ’ όλες τις περιπτώσεις θα είμαστε χαμένοι αλλά δεν θα νιώθουμε τέτοιοι. Γιατί; Γιατί οι χαμένοι τα κερδίζουν όλα…
Καλό ταξίδι, αγαπητέ Νικολαΐδη.
Υ.Γ. Στοιχεία πήρα από την συνέντευξη που είχε παραχωρήσει ο σκηνοθέτης, από κοινού με τον Γιάννη Αγγελάκα, στην Έφη Μαρίνου (Έψιλον, εφημ. Ελευθεροτυπία)
Υ.Γ 1 Εγώ λέω να αφήσουμε τη σημερινή τηλεμαχία(μου αρέσει που το κρατικό κανάλι επιμένει στην ελληνική λέξη!) και να ασχοληθούμε με την διαμάχη εκείνης της εποχής ανάμεσα στην βιεννέζικη και αγγλική ψυχαναλυτική σχολή. Σας υπόσχομαι χωρίς γελοία χρονόμετρα!
Υ.Γ 2 Η ελίτ της τηλεοπτικής δημοσιογραφίας θα βάλει σήμερα τα καλά της και θα υποβάλλει ερωτήσεις στους αρχηγούς των κομμάτων. Κάποιος, κάποτε, ψέλλισε πως δεν είναι με κανέναν για να μπορεί να μιλάει για όλους. Ισχύει, βέβαια, και το αντίθετο. Είμαστε με όλους για να μην μπορούμε να μιλήσουμε για κανέναν. Είστε σίγουροι πως τα πρώτα (υπάρχει μεγάλη αδικία σε αυτόν τον κόσμο!!!) ονόματα της τηλεοπτικής δημοσιογραφίας(πάντα είναι απαραίτητη αυτή η διάκριση! ) θα κάνουν σκληρές ερωτήσεις στους πολιτικούς αρχηγούς και κυρίως σ' αυτόν που υποδύεται τον πρωθυπουργό της χώρας;
Υ.Γ3 Στοιχεία για τη ζωή της Μελανί Κλάιν πήρα από το βιβλίο «Οι απαρχές της μεταβίβασης και άλλα κείμενα» σε μετάφραση Ελεάννας Πανάγου, εκδόσεις ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ.)
(Από έκθεση στο Μορφωτικό ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, το 2004)
Δυο ερωτευμένοι λένε πως ταιριάζουν γιατί έχουν χημεία μεταξύ τους. Για τον ζωγράφο Ανδρέα Βουρλούμη που ήταν ερωτευμένος με τα πινέλα, τις παλέτες και τα χρώματα, αυτό ισχύει κυριολεκτικά. Ο ζωγράφος γεννιέται στην Πάτρα το 1910. Προέρχεται από οικονομικά ευκατάστατη οικογένεια. Ο πατέρας του είναι ένα έντονα πολιτικοποιημένο άτομο που συμμετέχει ως υπουργός στις κυβερνήσεις του Ελευθέριου Βενιζέλου. Αυτός καταλαβαίνει εγκαίρως πως ο γιος του έχει μια ιδιαίτερη κλίση προς τη ζωγραφική. Τον παρακινεί να κάνει ιδιαίτερα μαθήματα . Ο δωδεκάχρονος Ανδρέας Βουρλούμης πρέπει να νιώθει ευτυχισμένος που έχει έναν πατέρα που είναι διορατικός και νοιάζεται για τα ενδιαφέροντα και τις επιθυμίες του.
Στα δεκαοκτώ του χρόνια ο ζωγράφος σπουδάζει Χημεία. Για αυτήν την περίοδο δηλώνει πως τα μπουκαλάκια της Χημείας του προκαλούν διέγερση των αισθήσεων. Το 1932 αποφοιτά από το Πανεπιστήμιο Αθηνών. Εγκαταλείπει την Ελλάδα και ζει για δυο χρόνια στο Παρίσι. Εκεί ,λέει, πως επισκέπτεται καθημερινά τον Λούβρο ,τις γκαλερί και τα υπόλοιπα Μουσεία. Γεμίζει αδιάκοπα το μυαλό του με ζωγραφικές παραστάσεις και αναρωτιέται αν έχει το ταλέντο του ζωγράφου. Ο γάμος με τη σύζυγο του Υπατία ματαιώνει τις όποιες σκέψεις που κάνει για να σπουδάσει στο Μόναχο. Εγκαθίσταται στην Αθήνα και ασκεί το επάγγελμα του χημικού από το 1947 μέχρι το 1953.
Ο Ανδρέας Βουρλούμης έχει τη τύχη να μαθητεύσει κοντά στον Φώτη Κόντογλου. Με την πόλη της Αθήνας αναπτύσσει ισχυρούς δεσμούς. Με ένα μπλοκάκι στη τσέπη «εγκλωβίζει» οικείες και άμεσες εικόνες της καθημερινότητας που τον συγκινούν! Συμπεριφέρεται σαν τους συγγραφείς που θέλουν να συγκρατήσουν την έμπνευση τους στο χαρτί ή σαν την ποιήτρια Τζένη Μαστοράκη που δηλώνει πως έχει μονίμως ανοιχτό τον υπολογιστή για να μην της ξεφύγει η καίρια λέξη! Πρόσωπα, δρόμοι ,τοπία και κτίρια αποτυπώνονται σε υδατογραφίες, τέμπερες, παστέλ, μολύβια και ελαιογραφίες μικρών διαστάσεων. Το βλέμμα του ζωγράφου είναι επίμονο. Κοιτάζει σε βάθος και τις τελευταίες λεπτομέρειες και ζωγραφίζει σε διαφορετικές χρονικές περιόδους το ίδιο πράγμα.
Ο Ανδρέας Βουρλούμης αγαπά την Αίγινα ίσως γιατί εκεί το χρώμα και το φως έχουν έντονη παρουσία. Εκθέτει το έργο του σε ατομικές εκθέσεις και συμμετέχει σε ομαδικές. Πεθαίνει λίγο προτού εκπνεύσει ο αιώνας, στην Αθήνα του 1999.
(Άλλο η εμπειρία και άλλο το βίωμα.΄Η εμπειρία, έλεγε ο Μάριος Μαρκίδης, είναι σαν μια σπίθα που είναι απαραίτητη αλλά δεν είναι αρκετή για την πυρκαγιά. Η πυρκαγιά ,νομίζω , είναι το βίωμα)